شواهد تازه در تأیید نظریه حماقت مذکر
نتایج یک تحقیق تازه که در نشریه معتبر پزشکی بریتانیا (BMJ) منتشر شده، این نظریه را تقویت کرده است که مردان بیش از زنان کارهای احمقانه و خطرناک می کنند.
این تحقیق با بررسی برندگان جایزه موسوم به "جایزه داروین" در بیست سال اخیر صورت گرفته است. این جایزه به صورت طعنه آمیز به کسانی اختصاص داده می شود که با دست زدن به اقدامی احمقانه باعث مرگ یا عقیم شدن خود می شوند و با حذف ژن خود از ذخیره ژنتیکی بشر، بقای دراز مدت نوع انسان را تضمین می کنند.
بررسی محققان نشان داده است که در بیست سال گذشته از 318 برنده جایزه داروین، 282 برنده مرد و فقط 36 برنده زن بودهاند به عبارت دیگر نزدیک به 89 درصد جوایز داروین به مردان رسیده است. محققان خود عنوان کردهاند که پژوهش آنها محدودیت هایی دارد از جمله اینکه ممکن است در انتخاب نامزدها و برندگان جایزه داروین نوعی جهت گیری وجود داشته باشد، از جمله اینکه زنان در بیشتر موارد یک مرد را نامزد جایزه میکنند.
علاوه بر این نقش الکل را نمی توان در رفتارهای احمقانه نادیده گرفت. روشن است که در مصرف الکل و رفتارهای اجتماعی متعاقب آن بین دو جنس تفاوت وجود دارد. الکل باعث می شود مردان خود را "ضد ضربه" ببینند و باید تاثیر آن را در نظر گرفت. مثلا سه مرد در کامبوج تصمیم گرفتند که به یک میدان مین بروند و با نوشیدن هر یک قلپ مشروب، یک قدم جلوتر بروند و در نتیجه هر سه کشته شدند.
با وجود این محدودیتها محققان می گویند آنچه شگفت انگیز است این است که مردان حاضرند به عنوان گذر از یک مرحله از زندگی به مرحله بعدی، برای کسب احترام اجتماعی یا فقط برای لاف زدن، خود را در معرض چنین خطرات غیر ضروریای قرار دهند. به عبارت دیگر روشن نیست که چرا یک جنس اینگونه و بر خلاف غریزه بقا، خود را به خطر میاندازد.
برای توضیح چنین رفتارهایی، نظریه معروف به "حماقت مذکر" مطرح شده است. بر اساس این نظریه، بسیاری از تفاوتهای بین دو جنس از نظر رفتارهای پرخطر، بستری شدن در اورژانس و آمار مرگ را احتمالا فقط اینطور می توان توضیح داد که مردان گرایش بیشتری به مرتکب شدن کارهای احمقانه دارند. به گفته محققانی که نتیجه تحقیق آنها اخیرا منتشر شده، "شواهد متواتر (anecdotal) در تایید این نظریه وجود دارند، اما تا به حال هیچ تحلیل سیستماتیکی در زمینه تفاوت دو جنس در خطر کردن احمقانه انجام نشده است". برای این بررسی سیستماتیک خود مردان پیشقدم شدند.
فکر اصلی متعلق به بن لندرم، نوجوان 15 ساله اهل نیوکسل بود و محققان برای یافتن پاسخ این مسئله، بررسی برندگان جایزه داروین در بیست سال گذشته را آغاز کردند. به این پژوهشگر جوان، پدرش دنیس که متخصص آمار است و دو پژوهشگر دیگر کمک کردند. بن لندرم یکی از جوانترین افرادی است که تحقیقش در نشریه پزشکی بریتانیا منتشر شده است.
جایزه داروین
کمیته داوران جایزه داروین برای انتخاب نامزدهای این جایزه بین حادثه و خطرپذیری احمقانه تفاوت قائل می شوند. برای مثال؛ اگر کسی با اطمینان از اینکه اسلحه ای خالی است به سوی سر خود شلیک کند، اما اشتباه کرده باشد و خود را بکشد، این یک حادثه تلقی می شود، اما اگر کسی به سر خودش شلیک کند تا نشان دهد که اسلحهای پر است، این فرد شایسته دریافت جایزه داروین است. در واقع برندگان جایزه کسانی بوده اند که اصلا خطر را ارزیابی نکرده بودند یا ارزیابی آنها از واقعیت بسیار مخدوش بوده است.
بین "خطر کردن احمقانه" با مثلا خطر ورزشهای پربرخورد یا چتربازی تفاوت کیفی وجود دارد. خطر کردن احمقانه در واقع خطرپذیری نامعقول و بی معنی است، خطری که تن دادن به آن فایدهای ندارد یا فایده آن آنقدر ناچیز است که می توان از آن صرف نظر کرد. نتیجه هم در اغلب موارد بسیار منفی و مضر و غیرقابل برگشت است.
برای تفاوتی که بین زنان و مردان در خطر کردن دیده میشود، معمولا عوامل فرهنگی و اقتصادی-اجتماعی به عنوان عوامل زمینه ساز مطرح شده اند، اما این تفاوت از سالهای اولیه زندگی دیده می شود از این رو این تفاوت را نمی توان صرفا بر اساس عوامل فرهنگی و اجتماعی توضیح داد. پژوهشگران تحقیق تازه هم به این نتیجه رسیدهاند که نظریه "حماقت مذکر" شایسته توجه بیشتری است. یکی از محققان می گوید از نتیجه تحقیق و تفاوت چشمگیر زنان و مردان شگفت زده شده اما همکاران خانم او "چندان متعجب به نظر نمیرسیدند، که خود گویای همه چیز است."